Gminne Przedszkole w Baranowie

„NIE TAKI WSTYD STRASZNY”

W miesiącu styczniu w naszym przedszkolu odbywały się zajęcia z psychologiem poświęcone kolejnej emocji – tym razem był to wstyd. Zatytułowane były one „Nie taki wstyd straszny”. Na zajęciach dzieci nauczyły się rozpoznawać uczucie wstydu oraz sytuacje je wywołujące, poznawały sposoby radzenia sobie z uczuciem wstydu, pokazywały swój nastrój i emocje wykorzystując mimikę i gest, wzmacniały poczucie własnej wartości, wykorzystywały ćwiczenia oddechowe do radzenia sobie
z trudnymi emocjami oraz wykonały pracę plastyczną – maskę tygrysa. Poznały także jednorożca Gucia i jego przyjaciół.

Pewnie niektórzy rodzice powiedzą, że nieśmiałość dziecka nie jest taka straszna, nie przeszkadza im za bardzo, kochają je takim, jakie ono jest.  Warto jednak zwrócić uwagę na to, czy nieśmiałość nie okrada dziecka z możliwości życiowych. I chociaż wiele dzieci wyrasta z nieśmiałości, te które stają się nieśmiałymi dorosłymi tracą chyba zbyt wiele. Co zatem mogą zrobić rodzice? 
Przyjrzyj się specyfice nieśmiałości swojego dziecka:
Zwróć uwagę, czy twoje dziecko jest nieśmiałe w kontakcie z  jedną osobą czy w grupie; czy tylko w nowych, nieznanych czy wszystkich sytuacjach społecznych; czy dziecko ma zahamowania tylko w bardzo określonych sytuacjach (np. telefonowanie, jedzenie w miejscu publicznym, zabawa) czy we wszystkich. Zbadanie specyfiki trudności społecznych dziecka pozwoli określić, jakich umiejętności powinno ćwiczyć.

Modeluj pewność siebie w sytuacjach społecznych:
Modelowanie to najbardziej naturalny sposób uczenia się u dzieci. Zatem:
1) Pierwszy mów: „Dzień dobry” znajomym i przedstawiaj się;
2) Bądź przyjazny do ludzi;
3) Praw innym komplementy;
4) Pomagaj innym, gdy widzisz taką potrzebę;
5) Podejmuj ryzyko i komentuj, jak to ważne (np. „Myślałam, że będzie trudniej”, „Myślałem, że pójdzie mi lepiej, ale przynajmniej wiem co robić następnym razem”); Wszystko to jest trudniejsze, gdy rodzice są nieśmiali (szanse 50%);

Ćwicz w domu sytuacje społeczne trudne dla dziecka (uścisk ręki, patrzenie w oczy, rozmowy z innymi dziećmi i dorosłymi, przedstawianie się itp.)
Unikaj:
1) Publicznego ośmieszania dziecka;
2) Publicznego krytykowania ludzi;
3) Poniżania siebie, gdy ci coś nie wyjdzie;
4) Poniżania dziecka, gdy mu coś nie wyjdzie;
Ucz umiejętności społecznych jak najwcześniej;
1) Organizuj spotkania z innymi dziećmi w domach;
2) Ucz, jak wchodzić w grupę i jak z niej wychodzić;
3) Tłumacz, na czy polega przyjaźń;
4) Całą rodziną ćwiczcie bycie w dobrym kontakcie (uśmiechanie się, komplementowanie wzajemne, uściski rąk);
5) Proponuj zabawy w ćwiczenie zachowań społecznych poza domem, np w proszenie o pomoc w sklepie, pytanie o drogę, zakupy w lokalnym sklepie, uśmiechanie się do ludzi, mówienie „dzień dobry” itp. 
Warto zwrócić uwagę, jaką zmianę może przynieść dziecku nauczenie go tak prostego zachowania jak uśmiechanie się!

Ucz, że istnieje więcej niż jeden sposób patrzenia na sprawy, więcej niż jedno rozwiązanie problemu;
1) Porażka uczy, czego mamy nie robić, by osiągnąć to, co chcemy. 
2) Ucz dziecko poszukiwania rozwiązań, aż znajdzie właściwe (ćwicz w sytuacjach życia codziennego).

Zachęcaj do zmian małymi kroczkami;
Duże kroki mogą bardzo zniechęcić nieśmiałych. Metoda głębokiej wody (np. wysłanie dziecka na
obóz) jest dobra tylko wtedy, gdy jesteś pewny pozytywnego rezultatu.  Gdy nie – pozwól dziecku wchodzić wolno!
Najpewniejszym sposobem pokonania nieśmiałości u dzieci jest pozwolenie im na robienie tak małych kroczków, by częściej doświadczały sukcesu niż porażki, a jest to najbardziej prawdopodobne w zadaniach, w których są dobre.

Pomóż dziecku odkryć zdolności i umiejętności, które czynią go wyjątkowym;
Rozpoznaj zdolności dziecka – najpierw te, które może realizować w samotności. Następnie, stopniowo, pozwól mu się wykazać najpierw w gronie wspierających dorosłych, a potem wśród rówieśników;

Pomóż dziecku nauczyć się radzić sobie z emocjami;
Oczywiście, że należy okazać wsparcie dziecku, gdy mu ciężko, ale warto pamiętać, że im więcej uwagi poświęcamy zachowaniu, tym bardziej je wzmacniamy. Ucz zatem również, że trudne uczucia, jak porażki – to źródło naszej edukacji.

Ucz tolerancji i szacunku dla innych;
Nieśmiałe dzieci są zwykle bardzo krytyczne wobec siebie i innych. Dlatego pokazuj, że ludzie nie muszą być idealni, by być wartościowymi. Im więcej okazujesz wyrozumiałości w stosunku do innych, tym bardziej dzieci będą wyrozumiałe wobec siebie… (i ciebie).

Rozumie używaj etykietki „nieśmiały”
1) Zawsze łącz nieśmiałość z czymś pozytywnym („Jesteś nieśmiałym dzieckiem, jak wielu wybitnych ludzi – Einstein, Kidman, Hanks, J. Roberts);
2) Nie używaj nieśmiałości, jako wymówki dla dziecka, by nie musiało próbować;
3) Podkreślaj inne ważne cechy dziecka, w które naprawdę wierzysz
4) Nie używaj etykietki, gdy nie jesteś absolutnie przekonany, że będzie to miało pozytywny efekt;

Zwróć się po profesjonalną pomoc, gdy uznasz, że jest to konieczne  lub gdy w rodzinie były przypadki zaburzeń lękowych, depresji czy uzależnień.  Warto też pamiętać, że unikanie kontaktów z innymi jest charakterystyczne dla niektórych poważnych problemów psychicznych dzieci jak zespół Aspergera, mutyzm wybiórczy czy dystymia (łagodniejsza, ale chroniczna forma depresji).
(Na podstawie : Henderson, L. & Zimbardo, P. „Encyclopedia of Mental Health: Shyness” oraz   Arends, T.  (1998 )„Understanding Shyness”)

Psycholog szkolny, Anna Płoska